สมเด็จพระนารายณ์มหาราช พระมหากษัตริย์รัชกาลที่ ๒๗ แห่งกรุงศรีอยุธยา พระองค์ต้องการบูรณะเมืองลพบุรีเพื่อเป็นที่มั่นอีกแห่งหนึ่งนอกกรุงศรีอยุธยา
และสร้างพระราชวังขึ้นในปี พ.ศ. ๒๒๐๙ พระองค์ทรงประทับ ณ พระราชวังแห่งนี้ประมาณ ๘-๙ เดือนในช่วงปลายรัชกาล และเสด็จสวรรคต ณ พระที่นั่งสุทธาสวรรค์ เมื่อวันที่ ๑๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๒๓๑




 พระนารายณ์ราชนิเวศน์ ตั้งอยู่ในเขตตำบลท่าหิน อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี โดยชาวเมืองลพบุรีเรียกกันติดปากว่า "วังนารายณ์" ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สมเด็จพระนารายณ์





จากบันทึกของชาวฝรั่งเศสกล่าวถึงพระราชวังนี้ว่า

"....นอกจากที่กรุงศรีอยุธยาแล้ว ไม่มีที่ใดงดงามเท่าที่นี่"

           ในการก่อสร้างพระราชวัง ที่ลพบุรีในครั้งนั้น พิจารณาจากฝีมือการออกแบบและก่อสร้าง น่าจะเกิดจากการผสมผสานทั้งช่างชาวตะวันตก ช่างหลวงไทย และช่างจากเปอร์เซียที่ทำให้สถาปัตยกรรมช่วงนี้มีความพิเศษ และ น่าอัศจรรย์

           ภายหลังการเสด็จสวรรคตของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช พระราชวังที่เมืองลพบุรี ได้ถูกทิ้งร้าง จนถึงรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์โปรดให้บูรณะพระราชวังของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช และสร้างพระที่นั่งขึ้นใหม่ในปี พ.ศ. ๒๓๙๙ และพระราชทานนามว่า "พระนารายณ์ราชนิเวศน์"







           พื้นที่ทั้งหมดภายในพระราชวังแบ่งออกเป็น ๓ เขตคือหลังสิ้นรัชกาลพระราชวังแห่งนี้ก็ถูกทิ้งร้างไป จนกระทั่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้บูรณะซ่อมแซมพระราชวังแห่งนี้และโปรดให้สร้างพระที่นั่งขึ้นใหม่ ปัจจุบัน พระนารายณ์ราชนิเวศน์ได้ใช้เป็นพิพิธภัณฑ์



ขอบคุณข้อมูลจาก
Facebook ธีรรัฐ เชี่ยวสกุล
กรมศิลปากร
http://www.partiharn.com/contents/682